اطلاعات تماس

وب سایت رسمی آموزشگاه موسیقی پرنیان
https://www.parnianmusic.com/

جزئیات مقاله

موسیقی و شعر

موسيقي و شعر

موسيقي رسمي ما ارتباط تنگاتنگي با ادبيات رسمي ما دارد كه آن نيز بنوبهء خود تا حد زيادي از زبان رسمي ما يعني «فارسي» نشأت گرفته است. در اين رابطه هرچند گويشهاي مختلفي در پهنهء ايران زمين داريم ولي زبان رسمي همهء اقوام اين مرز و بوم فارسي است و متناظر با آن موسيقي كه شانه به شانه و موازي ادبيات ايران گام برداشته در صفحات مختلف مملكت با گويش هاي متفاوتي همراه است درحاليكه همگي بنوعي به يك موسيقي واحد كه موسيقي رسمي ايران است وابسته و يا به آن نزديكند.

براي شناخت موسيقي رسمي و تحقيق و بررسي آن بايد به رديفها و حواشي آن و نيز آثار ساخته شده با نام و بي نام پرداخت و به نتايجي دست يافت. البته اگر بخواهيم در مورد موسيقي منطقه اي خاص از كشور مثلا موسيقي خراسان يا بلوچستان تحقيق كنيم نتايج متفاوتي بدست خواهد آمد. بطور مثال فواصل اين دو نوع موسيقي، فرهنگ شنوائي ملي و ارتباطش با شنونده و حتي حالاتي كه در او ايجاد مي كند همه متفاوت خواهند بود. حالتي كه بطول مثال از شنيدن ساز درويش خان به شنونده دست مي دهد با حالتي كه از شنيدن ساز استاد صبا پديد مي آيد متفاوت است يا دوتار خراسان و سه تار استاد عبادي كه كاملا حال روحي شنوندهء آگاه در دو حالت متفاوت است، زيرا در خراسان نوعي سليقه و نيز فواصل موسيقي خاصي وجود دارد كه در جايي ديگر شبيه به آن را نداريم در عين حال كه موسيقي شمال و جنوب اين استان پهناور نيز با فرهنگهاي متنوعي كه دارد توفير مي كند.

در بستر فرهنگ و ادبيات رسمي كشور سازهائي مانند: تار، سه تار، كمانچه، ني، ضرب، دف و سنتور همراه با آواز پرورش پيدا كرده است. ساز قيچك اگرچه روزي جزو اين سازها بوده است ولي امروزه محسوب نمي شود. همچنين عود كه امروزه خيلي از ايرانيها صداي آن را بالنسبه خوشايند نمي دانند. با اينكه عود و تئوريهايش توسط موسيقيدانان ايراني نژاد رشد كرده است و چنان بر مي آيد كه مانند حالت و مقام تار در ايران امروز يا پيانو در غرب به عنوان رسمي ترين ساز مطرح بوده و بخاطر دور شدن از بستر فرهنگ رسمي است كه از آن كمتر نام برده مي شود. سازهاي فوق الذكر همانگونه كه گفته شد در بستر فرهنگ موسيقي رسمي و ادبيات رشد كرده و موسيق و ادبيات در كنار هم رديفهاي موسيقي را پديد آورده اند. رديف و حواشي آن و نيز آثاري كه بجا مانده پايهء اساسي شناخت ما در مورد موسيقي رسمي كشور است كه بايد مورد بررسي قرار گيرد.

در رابطه با شعر فارسي و اثر متقابل آن با موسيقي باز مطبوعيت و قوانين گوش در ايران و بطور كلي منطقه مطرح مي گردد. شاعر هنگام سرودن شعر موسيقي كلام را كه در آن مستتر است رعايت مي كند و سليقهء وي در مورد موسيقي و تسلطش بر آن نوعي زيباشناسي را در ادبيات پديد مي آورد كه بخش عمده اي از اين زيباشناسي مرهون زيبائي موسيقي است. شاعران غزلسرا چون «سعدي و حافظ» به موسيقي ايراني تا حد زيادي آشنائي داشتند و سخن گو بر اين اعتقاد است كه «حافظ» موقع سرودن شعر آنها را بصورت آواز نيز مي خوانده است و بعيد بنظر مي رسد بدون خواندن نغمات و نيز شناخت وافر و كافي از موسيقي كلمات را اين گونه زيبا بصورت موسيقائي كنار يكديگر قرار دهد مي بينيم كه اكثر آوازخوانان اشعار سعدي و حافظ را بيشتر از هر شاعر ديگري براي آواز ترجيح مي دهند و يكي از دلائلي كه اشعار مولانا را كمتر تا بحال خوانده اند اينست كه مولانا از ادبياتي براي اشعار خود بهره گرفته و در منطقه اي آنها را سروده كه غير از ادبيات و منطقهء غزلسراياني چون «حافظ» يعني منطقهء‌فارس كه فرهنگ پارسي از آنجا نشأت گرفته، بوده است.

بعبارتي بهتر نوعي ديگر از موسيقي در منطقهء مولانا حاكم بوده كه با انعطاف پذيري خاص منطقهء سعدي و حافظ همراه نبوده است. بهمين دليل موسيقي روي اشعار «مولانا» از يك سبك ويژه اي برخوردار است. بالعكس موسيقي توأم با رقص ها و حالات سماعي را در خانقاه نمي توان با اشعار «سعدي و حافظ» اجرا نمود و خودبخود در اين حالت انسان جذب موسيقي اشعار «مولانا» مي شود كه اكثر با نواختن دف و كاسه نيز همراه است درصورتيكه نواختن دف براي موسيقي اشعار سعدي و حافظ كمتر مناسب است.

بطور كلي مي توان گفت كه غزل فارسي و موسيقي دستگاهي همزمان در دل يكديگر تكامل پيدا كرده اند. هرجا «غزلسرائي» مرسوم است «دستگاه خواني و دستگاه نوازي» نيز تعالي يافته است، بهمين دليل موسيقي خراسان در مثنوي خواني و قصيده خواني عمده شده نه موسيقي دستگاهي. برعكس امثال كارهاي «سعدي و حافظ» در فرم غزل خواني با آواز رونق گرفته و با موسيقي دستگاهي ادغام شده است. موسيقي دوران بر روي كلام و كلام روي موسيقي هر منطقهء‌ فارسي زبان تأثيرات گوناگون داشته است. براي گذشتن موسيقي روي «شعر نو» نيز بايد شعر نو و مقررات اوزاني و موسيقائي آن را بخوبي شناخت. شعر نو هرچند بزبان فارسي گفته شده ولي فقط بخشي از مقررات اوزاني آنكه تا حدودي حالت قدمائي دارد، قابل استفاده است و روي بخش ديگرش بايد كار زيادي انجام شود.

 

ورود به سیستم

نام کاربری :
کلمه عبور :

اطلاعات تماس

آدرس دفتر مرکزی موزیک آکادمی رشت، خیابان بیستون، ابتدای بلوار معلم، ساختمان پرنیان، طبقه سوم، مرکز آموزش موسیقی پرنیان
تلفن مشاوره و فروش موزیک آکادمی 013 91013101
013 91013102
013 32536750

سخن روز

تصویر روز

تار-نواز
امروز پنجشنبه، 9 فروردین 1403
بازدید ها : 784,475
افزودن به سایت های مورد علاقه
نرم افزار مدیریت آموزشگاه موسیقی | موزیک آکادمی